سجود
سجود
(مسأله 245) نمازگزار بايد در هر ركعت از نمازهای واجب و مستحب پس از ركوع دو سجده كند. و «سجده» آن است كه پيشانی، كف دو دست، سر دو زانو و سر دو انگشت بزرگ پا را روی زمين قرار دهد.
(مسأله 246) لازم نيست تمام پيشانی روی زمين قرار گيرد، بلكه به اندازهای كه عرفا سجده گفته شود كفايت می كند. و بنابر احتياط جای سجده از مقدار يك بند انگشت كمتر نباشد و بهتر است به مقدار يك درهم باشد و اگر همين مقدار متفرق بوده ولی نظير دانههای تسبيح به هم اتصال داشته باشد اشكال ندارد.
(سأله 247) در يك ركعت دو سجده با هم يك ركن به حساب میآيد، پس اگر نمازگزار در يك ركعت نماز واجب از روی عمد يا فراموشی دو سجده را ترك كند يا دو سجده ديگر اضافه نمايد، نمازش باطل است.
(مسأله 248) اگر عمداً يك سجده كم يا زياد كند نماز باطل میشود، ولی اگر از روی فراموشی يك سجده كم كند يكی از دو صورت را دارد:
الف ـ اگر پيش از رسيدن به ركوع ركعت بعد يادش بيايد، بايد برگردد و آن را بجا آورد و سپس آنچه را خوانده دوباره بخواند و بنابر احتياط برای هر يك از ايستادن و ذكر بيجا دو سجده سهو بجا آورد.
ب ـ اگر پس از رسيدن به ركوع ركعت بعد يادش بيايد، بايد بعد از نماز قضای آن سجده را بجا آورد و بنابر احتياط واجب دو سجده سهو نيز انجام دهد.
(مسأله 249) اگر پيشانی را عمدا يا اشتباها به زمين نگذارد سجده نكرده است؛ اگر چه جاهای ديگر به زمين برسد، ولی اگر پيشانی را به زمين بگذارد و اشتباها جاهای ديگر را به زمين نرساند يا اينكه ذكر نگويد سجده صحيح است.
(مسأله 250) جای پيشانی نمازگزار نبايد از جای زانوها و بنابر احتياط واجب از جای سر انگشتهای پا بيش از حدود چهار انگشت بسته پستتر يا بلندتر باشد، همچنين در زمين سراشيب كه سراشيی آن درست معلوم نيست احتياط واجب آن است كه جای پيشانی نمازگزار از جای انگشتان پا و سر زانوهای او از اين مقدار پستتر يا بلندتر نباشد.
(مسأله 251) بايد بين پيشانی و آنچه بر آن سجده میكند چيزی مانع نباشد. پس اگر مهر به قدری چرك باشد كه پيشانی به خود مهر نرسد سجده باطل است، ولی اگر رنگ مهر تغيير كرده باشد اشكال ندارد.
(مسأله 252) مهر يا چيزی كه بر آن سجده میكند بايد پاك باشد، ولی اگر مثلاً مهر را روی فرش نجس بگذارد يا يك طرف مهر نجس و خشك باشد و پيشانی را به طرف پاك آن بگذارد اشكال ندارد.
(مسأله 253) در سجده بايد كف دستها را بر زمين بگذارد، ولی در حال ناچاری پشت دست ها هم مانعی ندارد و اگر پشت دست ممكن نباشد بايد مچ دست را بگذارد و چنانچه آن را هم نتواند بايد تا آرنج هر جا را كه میتواند بر زمين بگذارد و اگر آن هم ممكن نيست گذاشتن بازو كافی است.
(مسأله 254) در سجده بنابر احتياط بايد سر دوانگشت بزرگ پا را بر روی زمين بگذارد و اگر روی دو انگشت بزرگ يا زير آنها و يا فقط انگشتهای ديگر پا و يا روی پا را بر زمين بگذارد، يا به واسطه بلند بون ناخن سر شست به زمين نرسد، نماز باطل است و كسی كه به واسطه ندانستن مسأله، نمازهای خود را اين طور خوانده، چنانچه در ياد گرفتن كوتاهی كرده بنابر احتياط واجب دوباره بخواند.
(مسأله 255) اگر به طور غيرمعمول سجده كند، مثلاً سينه و شكم را به زمين بچسباند يا پاها را دراز كند، اگر چه هفت عضوی كه گفته شد به زمين برسد، بنابر احتياط واجب بايد نماز را دوباره بخواند.
(مسأله 256) اگر در پيشانی، زخم يا مانند آن باشد چنانجه ممكن است بايد با جای سالم پيشانی سجده كند و اگر زخم تمام پيشانی را گرفته باشد به طوری كه هيچ جای آن را نتواند بر زمين بگذارد، بايد با يكی از دو طرف پيشانی سجده كند و بنابر احتياط واجب، ابرو را هم بر زمين بگذارد، هر چند به تكرار نماز باشد و بنابر احتياط، طرف راست را بر چپ مقدم دارد و اگر ممكن نيست، با چانه و بينی وگرنه با هر جايی از صورت كه ممكن است سجده كند و اگر به هيچ جايی از صورت نيز ممكن نيست با جلوی سر سجده نمايد.
(مسأله 257) كسی كه نمیتواند پيشانی را بر زمين برساند، بايد به قدری كه میتواند خم شود و مهر يا چيز ديگری را كه سجده بر آن صحيح است روی جای بلندی گذاشته و طوری پيشانی را بر آن بگذارد كه بگويند سجده كرده است، ولی بايد كف دستها و زانوها و انگشتان پا را به طور معمول بر زمين بگذارد. و اگر هيچ نمی تواند خم شود بايد برای سجده بنشيند و با سر اشاره كند و اگر نتواند بايد با چشمها اشاره نمايد و در هر دو صورت احتياط واجب آن است كه اگر میتواند به قدری مهر را بلند كند كه پيشانی را بر آن گذاشته و تا ممكن است كف دست ها و زانوها و انگشتان پا را بر زمين بگذارد و اگر با سر يا چشم ها هم نمیتواند اشاره كند، بايد در قلب خود نيّت سجده نمايد و بنابر احتياط واجب با دست و مانند آن برای سجده اشاره كند.
(مسأله 258) كسی كه نمیتواند بنشيند بايد ايستاده نيّت سجده كند، و چنانچه میتواند، برای سجده با سر اشاره كند و اگر نمیتواند، با چشم ها اشاره نمايد و اگر اين را هم نمیتواند در قلب نيّت سجده كند و بنابر احتياط واجب با دست و مانند آن برای سجده اشاره نمايد.
(مسأله 259) اگر پيشانی بیاختيار از جای سجده بلند شود چنانچه ممكن است نبايد دوباره به جای سجده برساند، چه ذكر سجده را گفته باشد يا نه. و اگر نتواند سر را نگه دارد و بیاختيار دوباره به جای سجده برسد روی هم يك سجده حساب می شود و اگر ذكر نگفته باشد بايد به قصد قربت مطلقه بگويد.
(مسأله 260) جايی كه انسان ناچار است تقيه كند میتواند بر فرش و مانند آن سجده نمايد و لازم نيست برای نماز بجای ديگر برود ولی اگر بتواند بر حصير يا چيزی كه سجده بر آن صحيح است طوری سجده كند كه به زحمت نيفتد، نبايد بر فرش و مانند آن سجده نمايد.
(مسأله 261) اگر بر چيزی كه بدن روی آن آرام نمیگيرد سجده كند باطل است، ولی اگر روی تشك يا چيز ديگری كه بعد از سر گذاشتن و مقداری پايين رفتن آرام میگيرد سجده كند اشكال ندارد.
(مسأله 262) نمازگزار بايد در سجده ذكر بگويد و گفتن هر ذكری كافی است، ولی احتياط واجب آن است كه اگر خواست «سُبحانَ اللّه» را بگويد سه مرتبه بگويد، و اگر غير آن را خواست بگويد نيز سه مرتبه بگويد و از اندازه سه مرتبه: «سُبحانَ اللّه» يا يك مرتبه: «سُبْحانَ رَبِّيَ الأَعْلی وَ بِحَمْدِهِ» كمتر نباشد و احوط آن است كه تسبيحي را كه بيان شد اختيار نمايد.
(مسأله 263) مستحب است نمازگزار در سجده، ذكر «سُبْحانَ رَبِّيَ الأَعْلی وَ بِحَمْدِهِ» را سه يا پنج يا هفت مرتبه، بلكه بيشتر بگويد، ولی در حال بيماری گفتن يك مرتبه «سُبحانَ اللّه» كفايت میكند.
(مسأله 264) ذكر سجده بايد دنبال هم و به عربی صحيح گفته شود. همچنين بايد به مقدار ذكر واجب بدن آرام باشد و در ذكر مستحب هم چنانچه آن را به قصد ذكری كه برای سجده دستور داده اند بگويد بنابر احتياط واجب آرام بودن بدن لازم است.
(مسأله 265) اگر به واسطه بيماری و مانند آن نتواند در سجده آرام بگيرد نمازش صحيح است، ولی بايد پيش از آنكه از حالت سجده خارج شود ذكر واجب را بگويد.
(مسأله 266) اگر پيش از آنكه پيشانی به زمين برسد و بدن آرام گيرد عمدا ذكر سجده را بگويد، يا پيش از تمام شدن ذكر عمدا سر از سجده بردارد نمازش باطل می شود.
(مسأله 267) اگر پيش از آنكه پيشانی به زمين برسد از روی اشتباه ذكر سجده را بگويد، چنانچه پيش از آنكه سر از سجده بردارد بفهمد، بايد دوباره در حال آرام بودن ذكر سجده را بگويد و اگر در حال آرام نبودن بدن اشتباها ذكر را گفته است بنابر احتياط دوباره ذكر را به قصد قربت مطلقه بگويد. و چنانچه بعد از آنكه سر از سجده برداشت بفهمد، نمازش صحيح است.
(مسأله 268) اگر موقعی كه ذكر سجده را میگويد يكی از هفت عضو را عمدا از زمين بردارد، نماز باطل می شود، ولی موقعی كه مشغول گفتن ذكر نيست، چنانچه بجز پيشانی جاهای ديگر را از زمين بردارد و دوباره بگذارد اشكال ندارد.
(مسأله 269) اگر پيش از تمام شدن ذكر سجده از روی اشتباه پيشانی را از زمين بردارد، نمیتواند دوباره بر زمين بگذارد و بايد آن را يك سجده حساب كند، ولی اگر يكی از شش عضو را ـ بجز پيشانی ـ اشتباها از زمين بردارد، بايد بر زمين بگذارد و ذكر را بگويد.
(مسأله 270) اگر در سجده اول، مهر به پيشانی بچسبد و در همين حالت دوباره به سجده رود اشكال دارد و احتیاط شود و اگر در سجده اول، پيشانی خاكآلود شده بايد برای سجده بعد خاك را برطرف نمايد.
(مسأله 271) هر گاه در حال سجده بفهمد چيزی مانند موی سر، بين پيشانی و مهر فاصله شده، نبايد پيشانی را بلند نمايد، بلكه بايد به هر شكل ممكن چيزی را كه فاصله شده برطرف نمايد.
(مسأله 272) بعد از تمام شدن ذكر سجده اول بايد بنشيند تا بدن آرام گيرد و دوباره به سجده رود.
(مسأله 273) بنابر احتياط در هر ركعت از نماز كه تشهد ندارد بايد بعد از سجده دوم قدری بیحركت بنشيند و سپس برخيزد.
(مسأله 274) سجده كردن برای غير خداوند متعال حرام می باشد و اينكه بعضيها مقابل قبر امامان (ع) پيشانی را به زمين میگذارند فقط در صورتی اشكال ندارد كه برای خدا و شكر او باشد.
دیدگاهتان را بنویسید