مسائل مشاغل و درآمدها
مسائل مشاغل و درآمدها
- (مساله 1) كسب مال و تجارت بايد از راه حلال و مشروع باشد و اگر كسی از راه های حرام مانند: قمار، دزدی، ربا، رشوه، غنا، مدح و تقويت ظالم مالی به دست آورد حرام است و ضامن آن می باشد.
- (مساله 2) قرار دادن هر فعل حرام به عنوان شغل و راه كسب و درآمد حرام است، بنابراين ساختن هر چيزی كه انحصاراً برای عبادت غير خدا ساخته می شود، بلكه بنابر احتياط استحبابی مطلق مجسمه انسان و حيوان و نيز ساختن هر آنچه منفعت اختصاصی يا منفعت عمومی آن حرام باشد جايز نيست، همچنين است شراب فروشی و جادوگری و نظاير آن.
- (مساله 3) ياد گرفتن و ياد دادن علوم و صنايعی كه مورد نياز مردم است و موجب عظمت و قدرت مسلمانان در برابر كفار می باشد بر همه افراد، واجب كفايی است.
- (مساله 4) ياد گرفتن سِحر بلامانع و عمل به آن حرام است، مگر اينكه برای باطل كردن سحر باشد كه در حد ضرورت اشكال ندارد.
- (مساله 5) «كهانت» و «تنجيم»[1] اگر به اين شكل باشد كه برای غير خداوند، به طور استقلال يا اشتراك با خداوند، تأثير قائل شوند حرام، بلكه شرك است و اگر مشيت خدای متعال را مؤثر مطلق بداند و پيش بينی هايش به نحو حدس و تخمين و مبنی بر اين باشد كه پروردگار عالم بعضی امور را سبب يا مقارن و هماهنگ بعض امور ديگر قرار داده و ابقای سببيت يا تقارن و سلب آن در قبضه قدرت مطلقه او می باشد اشكال ندارد.
- (مساله 6) شعبده بازی در صورتی كه برای جلوه دادن حق به شكل باطل و يا باطل به شكل حق باشد جايز نيست، ولی اگر تنها برای سرگرمی باشد اشكال ندارد.
- (مساله 7) احضار ارواح چنانچه موجب هتك يا اذيت آنان و يا برهم زدن نظم عمومی و مانند آن باشد جايز نيست و خواب مصنوعی (هيپنوتيزم) در صورتی كه اثر سوئی بر آن مترتب نباشد يا معالجه امراضی بر آن متوقف باشد دليلی بر حرمت آن وجود ندارد.
- (مساله 8) غنا و هر آوازی كه مشتمل بر باطل بوده و به تنهايی يا با ضرب هماهنگ موجب برانگيختن و تحريك شهوت شده و به نظر عرف مناسب با مجالس فسق و فجور باشد، خواندن و گوش دادن و نيز ياد دادن و شغل قرار دادن آن حرام است. در روايات اسلامی از «ملاهی و غنا» بسيار مذمت شده است، از جمله در روايتی آمده: «خانه ای كه در آن شراب و آلات لهو و غنا و قمار باشد، ملائكه به آن خانه وارد نشوند و دعای اهل خانه مستجاب نگردد و بركت از آن خانه رخت بربندد».[2]
- (مساله 9) غنای زنان خواننده در مجالس عروسی استثنا شده و حرام نمی باشد، ولی بايد مردهای نامحرم صدای آنان را نشنوند و مشتمل بر باطل نباشد. و بنابر احتياط واجب به مجلس عروسی اكتفا شود و در مجالس جشن ديگر خوانده نشود.
- (مساله 10) سروده ای مهيّجی كه به هنگام جنگ برای تحريك احساسات افراد خوانده میشود اشكال ندارد، همچنين هر سرود يا آهنگی كه مشتمل بر باطل نبوده و از نظر عرف موجب تحريك شهوت و مناسب با مجالس فساد نباشد اشكال ندارد و خواندن و گوش دادن و ياد گرفتن و شغل قرار دادن آن جايز میباشد.
- (مساله 11) اگر كسی شك داشته باشد كه سرود يا آهنگی عرفا مناسب با مجالس فساد و از مصاديق غنای حرام میباشد يا نه، لازم نيست از آن اجتناب نمايد، گرچه احتياط خوب است.
- (مساله 12) حضور علمی و عملی بانوان در شئون گوناگون اجتماع اشكال ندارد، به شرط آنكه اولاً: عفت عمومی را رعايت كرده و مرتكب حرام نشوند و ثانيا: حضور آنان مستلزم تضييع حقوق شوهران نباشد. ولی با اين حال مطابق آنچه از كتاب و سنّت استفاده می شود بهتر است زنان در غير موارد ضرورت و لزوم در اجتماعاتی كه نامحرم وجود دارد ظاهر نشوند.
- (مساله 13) تمايل فكری و عملی به ظالمين و حمايت از آنان در انجام گناه و تجاوز به حقوق و كاركردن و فعاليت در دستگاه دولت های كافر يا ظالم اگر موجب حمايت از كفر و ظلم و اعانت به كافر يا ظالم باشد حرام است، مگر اينكه در شرايط ويژه ای برای پشتيبانی از اسلام و مسلمانان باشد.
- (مساله 14) اقدام به تأسيس مجامع فرهنگی يا نشر كتب و نشريات مفيد كه موجب تقويت پايههای عقيدتی، اخلاقی و عملی و يا رشد افكار و بالارفتن سطح معلومات اجتماعی و دينی مردم میشود از وظايف مهمی است كه شايسته است افراد به اندازه قدرت و توان خود به آن عمل نمايند و ممانعت از آن جايز نيست.
- (مساله 15) تقلب در امتحانات و نيز در استخدام جايز نيست. همچنين كسی كه به نظر خودش صلاحيت مسئوليت و شغلی را ندارد نبايد آن را تقبل نمايد، هر چند ديگران او را دارای صلاحيت و شرايط لازم بدانند.
- (مساله 16) كسی كه در ارگان يا مؤسسه ای موظف است بدون گرفتن پول از مراجعين، كارهای آنان را انجام دهد، گرفتن پول يا هر چيز ديگر در وقت اداری برای آن كار حرام است، به خصوص اگر به وسيله رشوه كار خلاف شرع يا قانون انجام دهد و يا حقوق ديگران را تضييع نمايد، ولی برای رشوهدهنده در صورتی كه رسيدن به حق مشروعی يا دفع ظلم از مظلومی متوقف بر آن باشد به مقدار ضرورت اشكال ندارد، همچنين اعمال نفوذ اگر برای گرفتن حق يا دفع ظلمی باشد اشكال ندارد.
- (مساله 17) مكروه است انسان كفن فروشی، قصابی، حجامت و شكار را شغل خود قرار دهد.
[1]. «كاهن» ادعا مى كند كه وقايع را به واسطه خبردادن اجنّه و شياطين يا به واسطه اسباب خفيّه ديگر مى فهمد و «منجّم» به وسيله حركات افلاك و تقارن كواكب از آينده خبر مى دهد.
[2]. برگرفته از وسائل الشيعة، كتاب التجارة، باب 100 از ابواب «ما يكتسب به»، حديث 13 .
دیدگاهتان را بنویسید