مكان نمازگزار
مكان نمازگزار
مكان نمازگزار دارای شش شرط است:
شرط اول:
آنكه مباح باشد، پس نماز در جای غصبی، گرچه روی فرش يا تخت غير غصبی باشد، باطل است، ولی نماز زير سقف و خيمه غصبی باطل نيست.
(مسأله 105) نماز خواندن در ملكی كه منفعت آن مال ديگری است بدون اجازه صاحب منفعت باطل است، پس اگر صاحبخانه يا ديگری در خانه اجارهای بدون اجازه مستأجر نماز بخواند نمازش باطل است، همچنين نبايد بدون اجازه در ملكی كه ديگری حقی دارد نماز خواند، مثلاً اگر ميّت وصيت كرده باشد كه يك سوم مال او را به مصرفی برسانند، تا وقتی كه يك سوم را جدا نكرده اند بنابر احتياط در ملك او نماز نخوانند.
(مسأله 106) كسی كه در مسجد نشسته اگر ديگری جای او را غصب كند و در آن نماز بخواند نمازش باطل است و بايد در محل ديگر نماز خود را دوباره بخواند.
(مسأله 107) كسی كه در خانه يا ملكی با ديگری شريك است، چنانچه سهم او جدا نباشد بدون اجازه شريكش نمی تواند در آن خانه يا ملك تصرف كند و نماز بخواند.
(مسأله 108) كسی كه با عين پولی كه خمس و زكات آن را نداده ملكی بخرد، تصرف در آن ملك حرام و نماز او نيز در آن باطل است، همچنين است بنابر احتياط واجب اگر به ذمهّ بخرد، ولی در موقع خريدن قصدش اين باشد كه مالی كه خمس يا زكاتش را نداده بپردازد.
(مسأله 109) اگر در جايی كه نمیداند غصبی است يا غصبی بودن آن را فراموش كرده نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، نمازش صحيح است، ولی در صورتی كه خودش غاصب بوده و بعد فراموش كرده باشد احتياطا نمازش را دوباره بخواند.
(مسأله 110) اگر بداند جايی غصبی است ولی نداند كه در جای غصبی نماز باطل است و در آنجا نماز بخواند، در صورتی كه ندانستن او به واسطه كوتاهی در ياد گرفتن باشد بنابر احتياط واجب نماز او باطل است.
(مسأله 111) تصرف در ملك ميّتی كه خمس يا زكات در مال اوست حرام و نماز در آن باطل است؛ مگر آنكه بدهكاری او را بدهند.
(مسأله 112) ميّتی كه به مردم بدهكار است يا خمس و زكات بدهكار میباشد، در صورتی كه بدهكاری به اندازه همه مال باشد، تصرف در ملك او حرام و نماز در آن باطل است، ولی تصرفات جزئی كه برای برداشت ميّت معمول است اشكال ندارد. و اگر بدهكاری او كمتر از مالش باشد و ورثه تصميم داشته باشند كه بدهی او را بپردازند، تصرفی كه غير از فروختن يا مصرف كردن مال باشد اشكال ندارد. بلكه با زياد بودن مال ميّت فروختن يا مصرف كردن بعضی از آن در صورتی كه مانع از پرداخت بدهكاری نباشد نيز اشكال ندارد.
(مسأله 113) اگر بعضی از وارثان ميّت، صغير يا ديوانه و يا غايب باشند، تصرف در ملك آنها حرام و نماز در آن باطل است، ولی تصرفات جزئی كه برای برداشتن ميّت معمول است اشكال ندارد.
(مسأله 114) نماز خواندن در مسافرخانه يا جاهايی كه برای واردين آماده است، در صورتی كه اطمينان پيدا شود كه صاحبش راضی است اشكال ندارد و در صورت عدم اطمينان مشكل است. و در غير اين قبيل جاها در صورتی میتوان نماز خواند كه مالك آن اجازه دهد يا حرفی بزند كه از آن معلوم شود برای نماز خواندن اجازه داده است، مثلاً اجازه دهد تا در ملك او بنشيند يا بخوابد كه از اينها فهميده می شود برای نماز خواندن هم اجازه داده است.
(مسأله 115) در زمين های بسيار وسيعی كه دور از ده و چراگاه حيوانات است، گرچه صاحبان آن راضی نباشند، نماز خواندن و نشستن و خوابيدن اشكال ندارد. و در زمينهای زراعتی كه نزديك ده است و ديوار ندارد ـ اگر چه مالكين آنها صغير و ديوانه باشند، نماز و عبور و تصرفات جزئی كه مضر به محصول زمين نيست اشكال ندارد، ولی اگر يكی از صاحبانش ناراضی باشد بنابر احتياط تصرف در آن حرام و نماز باطل است.
شرط دوم:
مكان نمازگزار بايد آرام و بدون حركت باشد، بنابراين نماز خواندن در وسائل نقليه در حال حركت كه قهرا موجب حركت زياد و تكان خوردن انسان میشوند باطل است، مگر در حال ناچاری ـ مانند تنگی وقت ـ كه در اين صورت نيز بايد تا جايی كه میتواند و صورت نماز هم به هم نمیخورد هنگام حركت و تكان خوردن چيزی نخواند و هر گاه وسيله نقليه از سمت قبله برگشت نمازگزار نيز خود را به سمت قبله بچرخاند.
(مسأله 116) در جايی كه به واسطه احتمال باد و باران يا زيادی جمعيت و مانند آن اطمينان ندارد كه بتواند نماز را تمام كند، اگر به اميد پيش نيامدن مانع و تمام كردن نماز شروع به نماز نمايد اشكال ندارد و چنانچه به مانعی برنخورد نمازش صحيح است.
شرط سوم:
از جاهايی نباشد كه ماندن يا ايستادن در آن و يا نشستن روی آن حرام است، بنابراين نبايد زير سقفی كه در آستانه ويرانی است، يا روی فرشی كه نام خدا يا آيات قرآن روی آن نوشته شده نماز بخواند و اگر خواند احوط آن است كه دوباره بخواند.
(مسأله 117) نماز خواندن روی قبور معصومين (ع) بلكه روی قبور علما و بزرگان دين در صورتی كه بی احترامی به آنان باشد حرام است و بنابر احتياط بايد نماز خود را دوباره بخواند.
(مسأله 118) نمازگزار نبايد در مشاهد مشرفه جلوتر از قبر پيامبر (ص) و امامان (ع) در صورتی كه بیاحترامی باشد، بايستد، بلكه در صورتی هم كه بیاحترامی نباشد نايستد. و مساوی قبور آن بزرگواران نيز اگر موجب بیاحترامی شود، نماز نخواند و چنانچه نماز خواندن بی احترامی باشد حرام است و بنابر احتياط واجب بايد دوباره بخواند.
(مسأله 119) اگر ميان قبر يا ضريح مطهر و نمازگزار چيزی مانند ديوار فاصله شود به طوری كه موجب بی احترامی نباشد، نماز خواندن اشكال ندارد، ولی فاصله شدن صندوق شريف و ضريح و پارچه ای كه روی آن افتاده كافی نيست.
(مسأله 120) بنابر احتياط مستحب، زن در هنگام نماز عقبتر از مرد بايستد و جای سجده او كمی عقبتر از جای ايستادن مرد باشد و چنانچه مساوی يا جلوتر از مرد بايستد نمازشان كراهت شديده دارد، بلكه احتياط در ترك است، ولی اگر ميان زن و مرد چيزی مانند ديوار يا پرده فاصله شود و يا ميان آنها حدّاقل ده ذراع (پنج متر) فاصله باشد كراهت نماز آنان برطرف میشود. و بنابر احتياط بايد ميان زن و مرد كمی فاصله باشد هر چند به اندازه يك وجب. و در حكمی كه گفته شد ميان زن و مرد محرم و نامحرم فرقی نيست.
(مسأله 121) بودن مرد و زن نامحرم در جای خلوت محل اشكال است و احتياط در نماز نخواندن در آنجاست، ولی اگر يكی از آنها مشغول نماز باشد و ديگری كه با او نامحرم است وارد شود، نماز اولی اشكال ندارد. و «مكان خلوت» به جايی میگويند كه در معرض رفت و آمد نبوده و برای ارتباط آن دو در آنجا عرفا مانع و رادعی در كار نباشد.
(مسأله 122) نماز خواندن در جايی كه صدای لهو و لعب شنيده می شود يا انسان در معرض گناه ديگری قرار میگيرد محل اشكال است.
شرط چهارم:
مكان نمازگزار بايد به گونه ای باشد كه نمازگزار بتواند راست بايستد و هنگام ركوع و سجده به راحتی و به طور صحيح به ركوع و سجده رود و اگر ناچار شود در جايی كه سقف آن كوتاه يا مكان آن كوچك است نماز بخواند، به گونه ای كه نتواند راست بايستد يا جای ركوع و سجده نداشته باشد، بايد به قدری كه ممكن است قيام و ركوع و سجود را بجا آورد.
شرط پنجم:
اگر مكان نمازگزار نجس است به طوری تر نباشد كه رطوبت آن به بدن يا لباس نمازگزار برسد و او را نجس كند، مگر نجاستی باشد كه در نماز بخشيده شده است.[1]
(مسأله 123) جايی كه نمازگزار پيشانی را بر آن میگذارد در هر حال بايد پاك باشد، پس در صورتی كه نجاست آن خشك هم باشد نماز باطل میشود و احتياط مستحب آن است كه مكان نمازگزار به طور كلی پاك باشد.
شرط ششم:
جای پيشانی نمازگزار در حال عادی نبايد از جای زانوهای او بيشتر از چهار انگشت بسته بالاتر يا پايين تر باشد و احتياط واجب آن است كه از جای سر انگشتان پا و دو كف دست او هم بيشتر از اين مقدار پستتر يا بلندتر نباشد.
[1]. به مسائل «91» و پس از آن مراجعه شود.
دیدگاهتان را بنویسید