نايب گرفتن برای نماز و روزه قضا
نايب گرفتن برای نماز و روزه قضا
به كسی كه برای بجا آوردن نماز يا روزه و ساير عبادت های ميّت معيّن میكنند «اجير» يا «نايب» گفته می شود.
(مسأله 549) بعد از مرگ انسان میتوان برای نماز و عبادتهای ديگر او كه در زندگی بجا نياورده فرد ديگری را اجير نمود؛ يعنی به او مزد داد تا آن ها را به نيابت از ميّت بجا آورد و چنانچه بدون مزد هم انجام دهد صحيح است.
(مسأله 550) كسی كه برای نماز قضای ميّت نايب شده است بايد مسائل مورد نياز را بداند.
(مسأله 551) نايب بايد موقع نيّت، ميّت را معيّن كند و لازم نيست اسم او را بداند، پس اگر نيّت كند از طرف كسی نماز میخوانم كه برای او اجير شدهام كافی است.
(مسأله 552) نايب بايد خود را بجای ميّت فرض كند و عبادت های او را قضا نمايد، بنابراين اگر عملی را انجام دهد و ثواب آن را برای ميّت هديه كند كافی نيست.
(مسأله 553) بايد كسی را اجير كنند كه اطمينان داشته باشند عمل را به طور صحيح انجام میدهد، بنابراين اگر كسی را اجير كنند و بعد معلوم شود عباداتی را كه به عهده او گذاشته شده انجام نداده يا باطل انجام داده است، بايد دوباره برای انجام آنها نايب بگيرند.
(مسأله 554) هر گاه شك كنند كه نايب عمل را انجام داده يا نه، اگر چه بگويد انجام داده ام، در صورتی كه متهم به دروغگويی باشد بايد دوباره نايب بگيرند، ولی اگر شك كنند كه عمل او صحيح بوده يا نه، حكم به صحت آن می شود.
(مسأله 555) كسی را كه عذری دارد و مثلاً نماز خود را نشسته يا با تيمم میخواند، بنابر احتياط واجب نمیشود برای نمازهای ميّت نايب گرفت، اگر چه نمازهای ميّت هم به همين صورت قضا شده باشد.
(مسأله 556) مرد را برای زن و زن را برای مرد میتوان نايب گرفت، ولی اگر مرد از طرف زن نياب شود بايد حمد و سوره را در نمازهای صبح و مغرب و عشا بلند بخواند و اگر زن از طرف مرد نايب شود بنابر احتياط حمد و سوره را در نمازهای ذكر شده بلند بخواند، لکن در جائی که مردم نا محرم صدای او را نشنود. همچنين اگر زن از طرف مرد يا مرد از طرف زن به صورت تبرّعی و مجانی نايب شود همين حكم را دارد.
(مسأله 557) هر گاه با اجير شرط كنند كه نماز را به گونه مخصوصی انجام دهد، بايد به شرط عمل نمايد، ولی اگر با او شرط نكنند بايد به وظيفه خود عمل كند. و احتياط مستحب آن است كه از وظيفه خودش و ميّت، هر كدام كه به احتياط نزديكتر است به آن عمل نمايد.
(مسأله 558) اگر با اجير شرط نكنند كه نماز را با چه مقدار از مستحبات آن بخواند، بايد مقداری از مستحبات نماز را كه معمول است بجا آورد.
(مسأله 559) در قضای نمازهای ميّت آنچه در ادای آنها ترتيب معتبر بوده، مثل ظهر و عصر يك روز، بايد به ترتيب خوانده شود و در غير اين صورت نيز چانچه ميّت ترتيب قضا شدن را میدانسته بنابر احتياط بايد طوری انجام دهند كه ترتيب حاصل شود. بنابراين اگر چند نفر را اجير كنند بايد بنابر احتياط برای هر يك وقت مرتبی را معيّن كنند كه با وقت ديگری همزمان نباشد، مثلاً اگر با يكی از آنها قرار گذاشتند كه از صبح تا ظهر برای ميّت نماز قضا بخواند، با ديگری قرار بگذارند كه از ظهر تا شب بخواند و نيز نمازی را كه در هر مرتبه شروع میكند معيّن نمايند، مثلاً قرار بگذارند كه در هر دفعه نماز يك شبانه روز را تمام كنند و اگر ناقص بگذارند آن را حساب نكنند و دفعه بعد، نماز يك شبانه روز را از اول شروع نمايند.
(مسأله 560) اگر بخواهند برای ميّت نماز قضا بخوانند و بدانند كه او ترتيب قضا شدن را نمیدانسته يا ندانند كه میدانسته يا نه، بنابر احتياط مستحب به طوری برای او قضا كنند كه ترتيب حاصل شود، پس اگر بخواهند چند نفر را برای بجا آوردن نماز ميّت اجير كنند بنابر احتياط مستحب وقت معيّن كنند.
(مسأله 561) اگر كسی نايب شود كه مثلاً در مدت يك سال نمازهای ميّت را بخواند، ولی پيش از تمام شدن سال بميرد، بايد برای نمازهايی كه میدانند بجا نياورده ديگری را نايب نمايند، بلكه برای نمازهايی هم كه احتمال میدهند بجا نياورده بنابر احتياط واجب نايب بگيرند.
(مسأله 562) كسی را كه برای نمازهای ميّت اجير كردهاند، اگر پيش از تمام كردن نمازها بميرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط كرده باشند كه همه نمازها را خودش بخواند يا قرينه ای در بين باشد كه نظر داشته اند خودش بخواند، بايد اجرت مقداری را كه نخوانده از مال او به ولی ميّت بدهند، ولی اگر شرط نكرده باشند و قرينه ای هم در بين نباشد، بايد ورثه اجير از مال او نايب بگيرند و چنانچه مالی نداشته باشد بر ورثه او چيزی واجب نيست.
(مسأله 563) اگر نايب پيش از تمام كردن نمازهای ميّت بميرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد، چنانچه شرط نكرده باشند خودش بخواند، بايد از مال او برای نمازهايی كه اجير بوده، ديگری را نايب بگيرند و اگر چيزی زياد آمد در صورتی كه وصيت كرده باشد و وارثان هم اجازه دهند برای تمام نمازهای خودش نايب بگيرند و چنانچه وارثان اجازه ندهند، يك سوم آن را به مصرف نماز خودش برسانند و در صورتی كه وصيت نكرده باشد يا يك سوم آن كافی نباشد ولی او، يعنی بزرگترين مرد از وارثان، آنها را بجا آورد و اگر ولی موجود نباشد بنابر احتياط واجب وارثان بالغ ميّت از سهم خودشان آنها را بجا آورند.
(مسأله 564) اگر فتوای مرجع تقليد نايب با فتوای مرجع تقليد ميّت، تفاوت داشته باشد، در صورتی كه هنگام اجير شدن خصوصيات عمل تعيين نشده باشد و منصرف به نحو خاصی نيز نباشد، بايد نايب عمل را طبق فتوای مرجع تقليد خود انجام دهد، هر چند احتياط آن است كه وصی با نايب شرط كند كه عمل را طوری انجام دهد كه هم مطابق نظر مرجع تقليد ميّت و هم مطابق مرجع تقليد خود باشد.
(مسأله 565) كسی كه برای انجام نماز يا ساير عبادات اجير شده نمیتواند ديگری را برای انجام آن اجير نمايد، مگر در صورتی كه اجير كننده اجازه داده باشد يا اجاره، منصرف به انجام عمل توسط شخص اجير نباشد.
(مسأله 566) اجير شدن برای انجام عبادات واجبِ شخصِ زنده و يا انجام آن به صورت تبرّعی جايز نيست، مگر در نيابت از حج كه اگر شخصی مستطيع شده و از انجام اعمال حج عاجز باشد و اميد هم ندارد كه در آينده بتواند خودش بجا آورد می تواند نايب بگيرد.
(مسأله 567) انسان میتواند برای بعضی از كارهای مستحبی، مانند زيارت پيامبر(ص) و امامان (ع)، از طرف زندگان اجير شود، همچنين می تواند كار مستحبی را انجام داده و ثواب آن را به مردگان يا زندگان هديه نمايد.
دیدگاهتان را بنویسید