نماز جمعه
نماز جمعه
وجوب نماز جمعه :
(مسأله 652) يكی از نمازهای واجب يوميه «نماز جمعه» است كه در روزهای جمعه با وجود شرايط آن به جای نماز ظهر خوانده می شود، در قرآن كريم و احاديث شريف در مورد نماز جمعه سفارش بسيار شده است.
(مسأله 653) اگر فراهم كردن شرايط نماز جمعه در زمان غيبت حضرت امام عصر عَجَّل اللّهُ تَعالی فَرَجَهُ الشَّريف ممكن باشد بنابر احتياط برپا كردن آن مستحب است و پس از برپايی نماز جمعه حضور در آن برای افرادی كه واجد شرايط هستند بنابر احتیاط مستحب است و بدون عذر شرعی آن را ترك نکنند.
(مسأله 654) اگر نماز جمعه با وجود همه شرايط آن برپا شود، صحت نماز ظهری كه قبل از تمام شدن نماز جمعه خوانده شود اشكال ندارد. همچنين انجام كارهای ديگری كه مزاحم نماز جمعه میباشند نظير معاملات پيش از اتمام نماز جمعه جايز است، و باطل نمیباشند.
(مسأله 655) حاضر شدن به نماز جمعه بر كودكان، ديوانگان، پيرانِ سالخورده، بيماران، نابينايان، مسافران، زنان، كسانی كه بيش از دو فرسخ از محل برگزاری نماز جمعه فاصله دارند، كسانی كه حضور آنان در نماز جمعه مايه آشفتگی نظم اجتماعی میشود و يا دشواری و سختی به همراه دارد و نيز هنگام باريدن باران يا برف، واجب نيست، هر چند حاضر شدن آنان موجب بطلان نمازشان نيست و به جای نماز ظهر محسوب میگردد، بلكه بجز كودكان و ديوانگان، ساير طبقات در صورتی كه در محل نماز جمعه حاضر شدند بنابر احتياط مستحب بايد در نماز جمعه شركت كنند.
(مسأله 656) نماز جمعه قضا ندارد و چنانچه كسی آن را ترك كند بايد به جای آن نماز ظهر را بجا آورد و اگر وقت نماز ظهر هم گذشته است بايد نماز ظهر را قضا نمايد.
كيفيت نماز جمعه :
(مسأله 657) نماز جمعه همانند نماز صبح دو ركعت است، با اين تفاوت كه مستحب مؤكد است در ركعت اول آن پس از حمد «سوره جمعه» و در ركعت دوم پس از حمد «سوره منافقين» خوانده شود و نيز در ركعت اول پيش از رفتن به ركوع يك قنوت، و در ركعت دوم پس از ركوع يك قنوت بخوانند، همچنين واجب است پيش از شروع در نماز به تفصيلی كه در مسائل آينده خواهد آمد دو خطبه خوانده شود.
(مسأله 658) نمازگزار در نماز جمعه بايد توجه داشته باشد كه در ركعت دوم پس از قنوت به ركوع نرود و اگر رفت نماز باطل میشود.
(مسأله 659) شك در تعداد ركعات نماز جمعه، همانند نماز صبح، موجب بطلان نماز میگردد، همچنين نماز جمعه در ساير احكام حكم نماز دو ركعتی را دارد.
(مسأله 660) بنابر احتياط امام جمعه، حمد و سوره نماز جمعه را بلند بخواند.
وقت نماز جمعه :
(مسأله 661) بنابر احتياط بايد اول ظهر شرعی بلافاصله اذان و سپس خطبههای جمعه شروع شود و خواندن خطبه پيش از ظهر خلاف احتياط است، مگر اينكه امام جمعه پس از داخل شدن وقت، مقدار واجب خطبه را تكرار كند.
(مسأله 662) بنابر احتياط واجب بايد تا زمانی كه سايه شاخص به اندازه دو هفتم آن شود (حدود يك ساعت بعد از ظهر شرعی)[1] نماز جمعه تمام شده باشد و اگر تا اين زمان به اتمام نرسيده باشد نماز ظهر را هم بخوانند.
(مسأله 663) اگر شك كنند كه وقت جمعه هنوز باقی است يا نه، نماز جمعه صحيح است.
(مسأله 664) اگر در وسط نماز جمعه وقت آن بگذرد، چنانچه يك ركعت آن در وقت واقع شده باشد صحيح است، وگرنه بنابر احتياط، نماز جمعه را تمام كرده و نماز ظهر را هم بخوانند.
شرايط برپايی نماز جمعه :
(مسأله 665) در نماز جمعه علاوه بر شرايط عمومی كه برای صحت نماز گفته شده است چهار شرط ديگر هم وجود دارد:
1 ـ نماز جمعه بايد حتما به جماعت خوانده شود.
2 ـ حدّاقل تعداد نمازگزاران با امام جمعه بايد هفت نفر مرد بالغ و عاقل و بنابر احتياط واجب غير مسافر باشند؛ و اگر مجموع امام و مأموم پنج نفر هم باشند نماز صحيح است.
3 ـ امام جمعه به تفصيلی كه خواهد آمد، پيش از نماز، دو خطبه بخواند.
4 ـ بين دو محلی كه نماز جمعه برپا میشود حدّاقل يك فرسخ شرعی (حدود پنج هزار و هفتصد و پنجاه متر) فاصله باشد.
(مسأله 666) هنگامی كه نماز جمعه با شرايط لازم برپا شود، كسی كه هنگام خواندن خطبهها، هر چند از روی عمد، حضور نداشته میتواند در نماز شركت كند، بلكه كسی هم كه به ركوع ركعت دوم رسيده میتواند اقتدا نمايد و پس از سلام امام ركعت دوم را خودش بخواند و در اين صورت نماز جمعه او صحيح است.
كيفيت خطبه های نماز جمعه :
(مسأله 667) هر يك از دو خطبه نماز جمعه بنابر احتياط واجب بايد مشتمل بر حمد و ثنای خدا، صلوات بر پيامبر(ص) و آل پيامبر :، دعوت مردم به تقوا و پرهيزكاری و نيز يك سوره كامل باشد و بنابر احتياط بايد خطبه دوم مشتمل بر صلوات بر ائمه معصومين(ع)، همراه با نام آنان و طلب آمرزش برای مؤمنان باشد.
(مسأله 668) حمد و ثنای خدا و صلوات بر پيامبر (ص) و آل پيامبر (ص) احتياط بايد به عربی گفته شود، ولی دعوت مردم به تقوا و موعظه وتذكرات و بيان مسائل سياسی و اجتماعی به زبان حاضرين مانعی ندارد و اگر مستمعين اهل زبانهای مختلف باشند، خوب است امام جمعه به اندازه قدرت با همه آن زبانها صحبت نمايد.
(مسأله 669) بنابر احتياط در حمد و ثنای خداوند و صلوات بر پيامبر (ص)و آل پيامبر : و دعوت مردم به تقوا و خواندن يك سوره كامل در دو خطبه ترتيب مراعات گردد.
(مسأله 670) خطبه های جمعه را بايد شخص امام جمعه در حال ايستاده و با صدای رسا بخواند و شايسته است به گونه ای بلند خوانده شود كه همه حاضرين بشنوند و يا به وسيله بلندگو صدا به همه منتقل شود، همچنين واجب است ميان دو خطبه، گر چه با اندكی نشستن، فاصله شود.
(مسأله 671) بنابر احتياط واجب امام جمعه در حال خطبه بايد با وضو باشد.
(مسأله 672) مستحب است امام جمعه در حال خطبه، عمامه بر سر نهاده و به عصا يا اسلحه تكيه دهد و هنگام اذان روی منبر بنشيند و پيش از شروع خطبه ها به حاضرين سلام كند و بر مستمعين، واجب كفايی است كه جواب سلام امام را بدهند.
(مسأله 673) بنابر احتياط واجب حاضرين بايد به خطبه ها گوش داده و سكوت را رعايت نمايند و از خواندن نمازهای نافله بپرهيزند، همچنين بنابر احتياط به طرف خطيب نشسته و مثل حال نماز باشند و به راست و چپ و پشت سر نگاه نكنند و جابجا نشوند. ولی پس از پايان خطبه ها صحبت كردن و جابجا شدن و نگاه به چپ و راست مانعی ندارد.
(مسأله 674) اگر مأمومين اموری را كه در مسأله قبل گفته شد رعايت نكنند، خلاف احتياط عمل كرده اند، ولی نماز جمعه آنان صحيح است.
(مسأله 675) شعارها و تكبيرهايی كه در وسط خطبهها گفته میشود هر چند خلاف احتياط است، ولی به صحت نماز ضرری نمیرساند.
[1]. هر چند در روزهای تابستان و زمستان از لحاظ مقدار ساعت تفاوت جزئی به دست مى آيد.
دیدگاهتان را بنویسید